Publiczna Szkoła Podstawowa w Kępie Celejowskiej

Kiedy przychodzi czas, gdy człowiek nie widzi przed sobą dalekiej drogi życia i jest świadkiem, że jej większość pozostawił za sobą, dokonuje przeglądu tej drogi. Jestem nieomal przerażony tym, i myślę że nie tylko ja, że ta przebyta droga idzie w zapomnienie. A tak by człowiek chciał żeby to nie nastąpiło. Tak by człowiek chciał ocalić od zapomnienia wiele osób i zdarzeń… Stefan Krzysztoszek

XVII – XIX w. -  na ziemie powiatu garwolińskiego napływała ludność osadnicza (Holendrzy, Niemcy, Żydzi). Migracja ta spowodowana była trwającymi wojnami, biedą i brakiem ziemi. Kolejni osadnicy sprowadzani byli również na trudne nadwiślańskie tereny zalewowe przez polskich właścicieli ziemskich. Osadzaniu kolonistów sprzyjała ówczesna polityka cesarstwa austriackiego, do którego włączono po Trzecim rozbiorze Rzeczypospolitej obszary powiatu garwolińskiego.

4 października 1827 roku – Józef Zakrzewski, właściciel Celejowa zawarł kontrakt z osadnikami niemieckimi i polskimi na wieczystą dzierżawę gruntu pod szkołę. Osadnicy wyznania ewangelicko – augsburskiego stanowili wtedy połowę społeczności na tym terenie. Budowane były tak zwane kantoraty mające charakter religijny. Jan Krzysztoszek sąsiadujący z kantoratem w Kępie Celejowskiej tak opisuje go w swoim pamiętniku:

Był to dom modlitwy i przy nim sala do nauki religii protestanckiej oraz mieszkanie dla kantora nauczyciela, którym był zawsze Niemiec. Uczono się z książek polskich, niemieckich i rosyjskich. Kantor nie miał czasu dla dzieci rozpoczynających naukę. Uczyły je matki i starsze rodzeństwo z podręcznika „Elementy” do nauki abecadła i składania sylab. Nauka trwała od Bożego Narodzenia do Wielkanocy.

Okres międzywojenny - w szkołach niemieckich językiem wykładowym był język niemiecki, o ile życzyli sobie tego rodzice. Język polski był przedmiotem obowiązkowym od 2 klasy. Niemiecka szkoła w Kępie Celejowskiej istniała do  końca lat dwudziestych.

Około 1918 roku po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, na terenie obecnego rejonu szkolnego „Powiśle” zostały otwarte trzy odrębne szkoły: w Kępie Celejowskiej, we wsi Wicie i w Podolu Starym. Każda z tych szkół miała fatalne warunki do nauki. Na jedną zmianę  zajęcia prowadził jeden nauczyciel z dwiema klasami jednocześnie. Jedna klasa miała, jak to wówczas mówiono, zajęcia ciche, a druga - lekcję głośną. W szkole w Kępie Celejowskiej jako jeden z pierwszych nauczycieli wykładał Marcin Łukaszek, w szkole we wsi Wicie Herman Ginter, a w Podolu Starym Jan Wyjadłowski. W 1927 roku postanowiono połączyć te trzy małe rejony w jeden duży rejon szkolny pod nazwą „Powiśle” i w ten sposób została otwarta 7 – oddziałowa szkoła podstawowa. Warunki lokalowe jednak nie zmieniły się. Sale lekcyjne ciągle znajdowały się w trzech różnych wsiach. Potrzebny był jeden budynek mogący pomieścić wszystkie dzieci. Należy tutaj nadmienić, że w każdej wsi były tak zwane grunty szkolne, które użytkowali nauczyciele. Z inicjatywy Jana Krzysztoszka zrodziła się myśl sprzedaży tej ziemi i pobudowanie w centrum Powiśla dużej szkoły. Inne sfinansowanie budowy szkoły nie wchodziło w rachubę, gdyż ani gmina, ani powiat  nie miały na tę budowę funduszy. Za uzyskane pieniądze nabyto plac od pana Wacława Pióro. Miejscowa ludność zwiozła materiał budowlany w czynie społecznym. W związku z powiększeniem rejonu szkolnego, zwiększyła się również ilość nauczycieli pracujących w tym rejonie: P.P Rogala, Szulcówna, Chudzicka, Czapla, Filipczak.  Marcin Łukaszek został przeniesiony do Sobień – Jezior. Kierownikiem szkoły został Jan Wyjadłowski. Około 1930 r. inspektor szkolny w Garwolinie przeniósł Jana Wyjadłowskiego do Białek koło Ryk, a na kierownika szkoły w Powiślu powołał Jana Ogorzałego, którego żona była  nauczycielką niemieckiego pochodzenia. Państwo Ogorzałowie podburzyli miejscowych kolonistów niemieckich, że ziemia szkolna nie jest własnością szkoły ani gminy, lecz niemiecką. Powstał konflikt, który wstrzymał  prace budowlane. W 1933 r na kierownika szkoły został powołany Julian Kasperkiewicz i wtedy budowa szkoły ruszyła prężnie. W 1935 roku stanął budynek szkolny, który stoi w tym miejscu do dziś.  

Nadszedł wrzesień 1939r. i ponury okres okupacji. Tajne komplety nauczania w zakresie szkoły średniej, które prowadził Michał Pióro po prywatnych domach, a najczęściej u Jana Krzysztoszka. Julian Kasperkiewicz  został przeniesiony do Rębkowa i tam zaangażował się w działalność w ruchu podziemnym w dwojakim charakterze: w tajnym nauczaniu i w Armii Krajowej. W randze starszego strzelca pod pseudonimem „Olszyna” był jednym ze znaczących dowódców podziemia niepodległościowego w obwodzie „Gołąb” – Garwolin. 14 kwietnia 1944 r. został zamordowany przez hitlerowców.

Nastąpiła ofensywa w 1944 roku i front na Wiśle, który stał 6 miesięcy. W czasie działań ofensywnych szkoła została mocno zdewastowana. Dach został podziurawiony przez odłamki, okna, ławki i drzwi poroznoszone po różnych okopach. Po wojnie szkołę trzeba było uruchomić, by mogły się odbywać zajęcia. Powstał komitet rodzicielski z przewodniczącym Wacławem Krzysztoszkiem. Urządzane były różne imprezy, by zebrać fundusze. Dużą pomoc udzielił ówczesny Wójt Gminy Wilga Wacław Rybarczyk. Podziurawiony dach został połatany. O wymianie nowego dachu nie było mowy ze względu na brak pieniędzy. Część okien i drzwi zostało odnalezionych. Reszta została dorobiona. Przystąpiono do robienia ławek. Jak kiedyś przy budowie tak i teraz dużą pomoc udzieliło społeczeństwo. Szkoła również była miejscem spotkań młodzieży pozaszkolnej jak i starszego pokolenia, bo innego lokalu ogólnego na tym terenie nie było.

W 1981 roku naukę przeniesiono do znajdujących się nad brzegiem Wisły pomieszczeń nadzoru wodnego (tzw. Nadzorcówki). Liczbę oddziałów ograniczono do pięciu (klasy I-V). Funkcjonował też oddział przedszkolny. Zajęcia odbywały się na dwie zmiany, od godziny 8.00 do 16.30. Do roku 1987 uczniowie kończyli naukę w klasie V a potem kontynuowali ją w szkole w Wildze. W roku 1987 uzyskano zgodę na jeszcze jeden oddział – klasę VI.

Zła sytuacja lokalowa placówki oświaty po raz kolejny zmobilizowała miejscową ludność do działania na rzecz swojej Szkoły. Społecznym wysiłkiem rozpoczęto odbudowę i znaczącą przebudowę budynku wzniesionego przez patriotycznych przodków. Duże zasługi w dziele budowy i remontu szkoły, a także pozyskiwania funduszy mieli działacze Społecznego Komitetu Rozbudowy Szkoły: Pan Apolinary Żuraw, Pan Józef Ciara i sekretarz Pani Elżbieta Kurek.

Główny budynek oddano do użytku w 1992 r. 1 września 1992r. nastąpiło uroczyste otwarcie Szkoły Podstawowej w Kępie Celejowskiej. W uroczystości uczestniczyły władze Oddziału Zamiejscowego Kuratorium w Garwolinie, władze gminne, przedstawiciele Zrzeszenia Sadowników, Społecznego Komitetu Rozbudowy Szkoły, nauczyciele, uczniowie oraz rodzice.

Historię szkoły napisano na podstawie opracowań Pana Z. Węgrzynka, wspomnień Pana Stefana Krzysztoszka.

Serdeczne podziękowania dla Pani Marii Dąbrowskiej.